In de knie zitten 2 kruisbanden: een voorste en een achterste. De kruisbanden zorgen ervoor dat de botten van boven en onderbeen niet over elkaar heen schuiven naar voren of naar achteren.
Bij een scheur van de kruisband kan dit wel. In het merendeel van de gevallen is de voorste kruisband gescheurd. Het onderbeen kan dan ten opzichte van het bovenbeen naar voren bewegen. Bij een achterste kruisband scheur kan het onderbeen ten opzichte van het bovenbeen naar voren bewegen.
Voorste kruisbandscheuren komen vaak voor als sportletsel bij een beweging waar de voet vaststaat en het lichaam wegdraait. Achterste kruisbandscheuren komen veel minder voor en zijn meestal een gevolg van ongelukken.
Een kruisband kan maar gedeeltelijk of geheel doorgescheurd zijn.
Symptomen
Een kruisband scheur treedt plots op. Een klik wordt gevoeld, gevolgd door pijn. De knie zwelt en kan met bloed opvullen: in de kruisband lopen bloedvaatjes. Het vocht in de knie kan de diagnose bemoeilijken.
Bij steunen op de knie met een kruisbandletsel voet de knie instabiel en is er het gevoel dat men geen controle meer heeft over de knie. De patiënt kan dan door de knie zakken.
Na enkele weken neemt de zwelling en de pijn af.
Meniscus letsels komen vaak samen voor met kruisbandletsels.
Een onbehandelde gescheurde kruisband geeft na lange periode aanleiding tot artrose.
Diagnose
De diagnose is eenvoudig te stellen met de schuiflade test: het onderbeen kan naar voren geschoven worden ten opzichte van het bovenbeen.
Bij opgezette knieën is het soms nodig om eerst een punctie te doen om het bloed te laten afvloeien.
Beeldvormende technieken (radiografie, MRI) en arthroscopie (kijkoperatie in het gewricht) kunnen nodig zijn om eventuele andere letsels aan te tonen.
Behandeling
In eerste instantie zal een kruisbandscheur behandeld worden met ijscompressen, drukverband en rust. Eventueel kan een gewrichtspunctie uitgevoerd worden om het bloed uit de gewrichtsholte te laten en zo de druk en pijn te verminderen.
Een gescheurde kruisband moet niet altijd chirurgisch behandeld worden. Een gedeeltelijke scheur bij inactieve mensen ouder dan 30 jaar behoeven niet noodzakelijk behandeling. Een jonge sporter met een volledige scheur daarentegen wel.
De operatie bestaat erin de defecte kruisband te vervangen door een peesgreffe. Bij deze ingreep zal men een (gedeelte van een) pees nemen om de kruisband te vervangen of de functie van de kruisband over te nemen.
Tegenwoordig voert men deze ingreep uit middels een kijkoperatie. Fysiotherapie is een belangrijk onderdeel van het herstel proces.