Globetrotter Wat zijn aambeien?
Aambeien (Latijnse naam hemorroïden) zijn uitgestulpte bloedvaten rond de anus.
Voorkomende aandoening
Aambeien is een veel voorkomende aandoening, exacte gegevens ontbreken echter. De huisartsen met een normpraktijk ziet op zijn spreekuur ongeveer 30 nieuwe gevallen per jaar.
Ontstaanswijze van aambeien
Rond de anus ligt een netwerk van sponsachtige bloedvaten, die als ze vol bloed gelopen zijn, de anus door het vormen van een zwellichaam afsluiten. Samen met de kringspier van de anus zorgt dit ervoor dat ontlasting niet naar buiten kan lekken. Aambeien worden wel eens vergeleken met spataderen.
De uitstulpingen van de zwellichamen ontstaan bijna altijd door te hoge druk in de anale regio. Dit kan komen door langdurig en/of hard persen, b.v. bij obstipatie en bevalling. Daarnaast spelen veel zitten, overgewicht, weinig lichaamsbeweging, gebrek aan vezels in ons eten (met als gevolg ingedikte, droge ontlasting) een belangrijke rol. Chronisch hoesten (astma) kan eveneens een verhoogde druk geven in het anale kanaal.
Klachten
Als het kluwen bloedvaatjes uitzakt, spreken we van uitwendige aambeien. Dit kan aanleiding geven tot een pijnlijk gevoel. Er kan dan een geringe hoeveelheid ”vers bloed” op de ontlasting komen, afscheiding van slijm ontstaan, irritatie en jeuk. Soms vormt zich een stolsel in de adertjes. Dit is voelbaar als een klein knobbeltje en is pijnlijk. Men noemt dit een getromboseerd hemorroïd.
Aambeien zijn onschuldig, maar vaak hinderlijk. Vaak verdwijnen ze vanzelf. Een enkele keer kan een ontsteking optreden of een stolsel ontstaan, er is dan heftige pijn ter plaatse.
Wat kunt u er zelf aan doen?
Bij jeuk of irritatie geen toiletpapier maar een vochtig doekje gebruiken, evt. afspoelen met water. Bij pijn of jeuk zijn zalf of zetpillen handig, te koop bij apotheek of drogist. Hier zitten als werkzame bestanddelen zink en/of lidocaïne in. Uiteraard is het van belang om te zorgen voor een soepele stoelgang.
De ontlasting wordt zachter door vezelrijke voedingsmiddelen, deze blijven in de ontlasting achter en trekken vocht aan waardoor de ontlasting zachter wordt. Voorbeelden zijn zemelen, bruinbrood, zilvervliesrijst, peulvruchten, groenten, vruchten. Verder is het van belang voldoende te drinken om de ontlasting zacht te houden. Regelmatige lichaamsbeweging is noodzakelijk. Ook regulering van toiletbezoek is belangrijk. Zodra u aandrang voelt, ga naar het toilet, en stel dit niet te lang uit, neem hier ook rustig de tijd voor. Haast leidt vaak tot persen.
Wanneer naar de huisarts gaan?
Als u bloed en/of slijm bij of in de ontlasting hebt is het verstandig naar de huisarts te gaan, ook als u een zwelling voelt en niet zeker weet of dit een aambei is.
- Als er een uitpuilende aambei is die u niet kan terugduwen.
- Bij ernstige pijn (kan duiden op ontsteking en/of trombosering).
- Bij een verandering van uw stoelgang en klachten van loze aandrang.
Wat doet de huisarts?
Er bestaan nog veel taboes rondom dit onderwerp, toch is het voor de huisarts haast dagelijks werk. Omdat de klachten van aambeien ook door andere afwijkingen in endeldarm en anus veroorzaakt kunnen worden zal de arts een zgn. ‘rectaal toucher ” verrichten, gericht op het uitsluiten van andere oorzaken. Dit kan gebeuren in zijligging met opgetrokken knieën. Hierbij onderzoekt hij inwendig met een vinger de anus en een stukje van de endeldarm, daarbij zal de arts de anusregio inspecteren.
Bij jongere patiënten is dit meestal voldoende. Oudere patiënten hebben soms aanvullend onderzoek nodig (endoscopie van de endeldarm of röntgenfoto), omdat bij hen de kans op andere afwijkingen als oorzaak van de klacht groter is. Bij trombose in een aambei zal de huisarts na een verdoving het stolsel verwijderen middels een sneetje in de aambei, hierna verdwijnen de klachten snel.
Behandeling van aambeien
Naast de al genoemde algemene adviezen en zalven en zetpillen zijn er ook andere (chirurgische) mogelijkheden.
Het uitgezakte slijmvlies met behulp van een rubberbandje afbinden. Het overtollig weefsel sterft dan na enkele dagen af.
Het verkleven van het zwellichaam met de onderlaag door het inspuiten van een irriterende vloeistof.
Het dichtschroeien van de adertjes met infrarood licht. Deze behandelingen vinden poliklinisch in een ziekenhuis plaats. Heel zelden is een operatie nodig.
